Over Marc Chagall


Marc Chagall werd geboren op 7 juli 1887 in de buurt van een stadje in Wit-Rusland, dat Vitebsk heet. Een stadje dat bekend werd louter door het feit dat Chagall het in talloze kunstwerken een rol laat spelen.

 

Zijn ouders waren arme joden. Zijn vader werkte in een visbedrijf, zijn moeder dreef een kruidenierswinkeltje. Er waren in totaal negen kinderen, waarvan Marc de oudste was. 

Marc had al jong het verlangen om schilder te worden, hoewel hij daarvoor ook een hang naar de dichtkunst had. Het is ook niet toevallig dat hij later "de schilder met de vleugels van een dichter" werd genoemd. Trouwens: ook wel het omgekeerde. Hij schreef namelijk een aanzienlijk aantal gedichten.

 

Dat hij erg duidelijk was in zijn wens om schilder te worden blijkt wel uit het feit dat zijn moeder, ondanks de gebrekkige omstandigheden thuis, er toch voor zorgde dat hij een opleiding voor kunstschilder kon volgen. Die opleiding bracht hem echter niet wat hij verwachtte. Hij vond het te schools en te weinig ruimte bieden aan de eigen creativiteit.  

Een tweede opleiding was in dat opzicht iets bevredigender, maar Chagall vond zichzelf pas echt toen hij met steun van een weldoener, naar Parijs ging, zeker in die dagen het Mekka van de schilderkunst, waar alles gebeurde wat belangrijk was. Zijn eerste tijd daar was hij arm en schilderde hij op elk materiaal dat daar maar in de verte geschikt voor was, maar met zijn eerste tentoonstelling maakte hij meteen naam.

 

De erkenning zou daarna alleen maar toenemen, ook buiten Frankrijk. In 1914 keerde hij terug naar Rusland om met zijn grote liefde Bella te trouwen. Hij zou er veel langer blijven dan voorzien, doordat de Eerste Wereldoorlog uitbrak en vervolgens in Rusland de revolutie begon. Na de omwenteling is hij nog enkele jaren hoofd van een opleiding voor kunstschilders geweest, maar in 1924 kwam hij opnieuw naar Parijs en nu voorgoed. 

Hij heeft altijd een enorme werklust gehad; schilderen was zijn lust en zijn leven.

 

In de jaren twintig werd hem voor het eerst gevraagd een boek te illustreren. Dat werd De Dode Zielen van Gogol. Had hij voor die tijd wel wat etsen en litho's gemaakt, hiermee begon hij voor het eerst aan een belangrijke serie: hij maakte 96 etsen voor dit boek, dat uiteindelijk door allerlei perikelen met de uitgever pas in 1948 werd uitgegeven.

Toch werd hiermee een trend gezet: Chagall begon naast een belangrijk schilder ook een belangrijke grafisch kunstenaar te worden. Bovendien gaf hij in de loop van de tijd uiteindelijk zo'n 110 boeken uit met origineel werk: litho's, etsen en houtsneden. Het werd een belangrijke manier voor hem om zijn werk te verspreiden. Dit is ook de reden dat er een behoorlijke hoeveelheid ongesigneerde litho's en etsen van hem in omloop is, afkomstig uit de boeken.

Een aantal belangrijke werken:

  • de Fabels van Fontaine (1952, 102 etsen)
  • 1001 nacht (1948, 12 kleurenlitho's)
  • de Bijbel (1956, 105 etsen)
  • de bijbel (1956, 16 keurenlitho's)
  • Lassaigne (1957, 15 kleurenlitho's)
  • een tweede bijbel (1960, 24 kleurenlitho's)
  • Daphnis et Chloe (1961, 42 kleurenlitho's)
  • de Exodus (1966, 24 kleurenlitho's)
  • het Circus (1967, 38 kleurenlitho's)
  • de Odyssee (1975, 43 kleurenlitho's)
  • de Psalmen van David (1979, 30 etsen)

Alleen al uit deze opsomming blijkt hoe productief hij was. Naast 1050 verschillende litho's honderden etsen en duizenden schilderijen maakte hij ook veel prachtige glas-in-loodramen, tapijten, keramiek en monumentaal werk, zoals bijvoorbeeld het plafond van de Opera in Parijs.

 

De enige periode dat hij minder productief was, was na de dood van zijn geliefde vrouw Bella in 1944.

Hij herstelde zich toen hij Virginia Hagaard tegen kwam, met wie hij zeven jaar een relatie had en met wie hij ook een zoon kreeg. Nadat die relatie was beëindigd ontmoette hij tenslotte Valentine Brodsky, die bekend zou worden als Vava.

Hij wordt dan opnieuw geïnspireerd en maakt een aantal van zijn grote werken, o.a. die voor het Bijbels Museum te Nice, dat geheel is gewijd aan werk van Chagall.

 

In 1985 sterft hij op de leeftijd van 97 jaar. Op de laatste dag van zijn leven blijkt hij nog zijn laatste litho te hebben afgemaakt. De wereld verliest een groot kunstenaar, die gelukkig een groot oeuvre heeft achtergelaten.

In de loop van de tijd zijn steeds meer mensen geraakt en geïnspireerd door zijn unieke kunstwerken.